เผ่าเขมร

ประวัติความเป็นมา

กลุ่มตัวอย่างชาติพันธุ์เผ่าเขมร บ้านกุดนาแก้ว อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มต้นเมื่อราวพ.ศ. 2479 ณ บ้านหิน ตำบลสะเยา (ปัจจุบันขึ้นกับอำเภอภูเงิน) ได้เกิดโรคห่า ทำให้สัตว์เลี้ยงล้มตายเป็นจำนวนมาก ทำให้มีประชาชน 2 กลุ่ม ได้อพยพสัตว์เลี้ยงของตนเอง กลุ่มหนึ่งไปทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน กลุ่มที่สองอพยพสัตว์เลี้ยงไปทางทิศใต้ของหมู่บ้าน (ซึ่งก็คือบ้านกุดนาแก้วในปัจจุบัน) เมื่อมาถึงทุ่งแห่งหนึ่งซึ่งมีห้วยของหมู่บ้านจึงเห็นว่าเป็นพื้นที่ที่มีภูมิอากาศดี เหมาะแก่การประกอบอาชีพทำไร่ไถนา ประกอบกับระหว่างการเดินทางมาถึงพื้นที่แห่งนี้ โรคห่าได้จางหายไป จึงได้ใช้พื้นที่ดังกล่าวตั้งรกรากเป็นหมู่บ้านมาถึงปัจจุบัน สำหรับการตั้งชื่อหมู่บ้าน เนื่องจากท้องทุ่งแห่งนั้นมีห้วยอยู่อีกด้าน ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “ทุ่งศรีแก้ว (ภาษาเขมร เรียกว่า สะแรสะแก้ว)” โดยห้วยแห่งนี้มีปลายสายน้ำไปสิ้นสุดที่ทุ่งศรีแก้ว ชาวบ้านจึงเรียกหมู่บ้านแห่งนี้ว่า “กุดนาแก้ว” มาจนถึงปัจจุบัน ภาษาที่ใช้ คือ ภาษาเขมร อาหารที่นิยมทานได้แก่ ซำรอเจ๊ก (แกงกล้วย) ระเวียกะดาม แกงกระดาษ (กำนันตำบลกุดนาแก้ว, บทสัมภาษณ์: 2562)

ประเพณีวัฒนธรรม

ประเพณีของเผ่าเขมร บ้านกุดนาแก้ว คือ ประเพณีแซนโฎนตา คือ ประเพณีแซนตาเบิกตรี อยู่ในห้วงเดือนสามของทุกปี คือ การเซ่นไหว้ปู่ตาก่อนการเผาป่า เผาฟืนก่อนทำไร่ ถัดมาคือเดือนหกจะมีประเพณีแซนตาเจ๊าะสะแร คือ ประเพณีทำนายน้ำตาเทียน เพื่อดูว่าการทำไร่ทำนาเป็นไปได้ดีหรือไม่ ลำดับสุดท้ายคือ ประเพณีแซนโฎนตา จัดขึ้นในเดือนสิบ คือประเพณีอุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับ นอกจากนี้ยังมีการรำแม่มด ซึ่งคล้ายกับการรำผีฟ้าของเผ่าลาว คือ การรำเพื่อปัดเป่าความเจ็บไข้ได้ป่วย (กำนันตำบลกุดนาแก้ว, 2562)

การแต่งกาย

ผู้อาวุโสบ้านกุดนาแก้ว (บทสัมภาษณ์: 2562) ได้อธิบายการแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองของชาติพันธุ์เขมร บ้านกุดนาแก้ว อำเภอขุนหาญ จำแนกเป็นหญิงและชาย ดังนี้