เผ่าส่วย

ประวัติความเป็นมา

กลุ่มตัวอย่างชาติพันธุ์เผ่าส่วยหรือกูย บ้านกู่ ตำบลกู่ อำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ จากการสัมภาษณ์ ชุมชนบ้านกู่ เป็นหมู่บ้านโบราณ ที่มีการสร้างมาอย่างยาวนาน คนที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้าน ส่วนใหญ่มีการอพยพมาจากถิ่นอื่น คือทางจังหวัดสุรินทร์ เมื่อครั้งอพยพมา ได้มาเจอสระน้ำขนาดใหญ่ ปัจจุบันเรียกว่า “สระกู่” ที่ถือว่าเป็นแหล่งน้ำอุดมสมบูรณ์ สามารถลงหลักปักฐานสร้างหมู่บ้านได้ ผู้ที่อพยพมาคนแรกมีชื่อว่า “ตาโก” จึงเรียกหมู่บ้านนี้ว่า หมู่บ้านกู่ มีประชากร 200 กว่าครัวเรือน เดิมทีมี 400 ครัวเรือน ปัจจุบันแยกเป็น 2 หมู่บ้าน คือบ้านกู่หมู่ที่ 1 และหมู่ที่ 14 ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนาเป็นหลัก และมีอาชีพเสริมคือการปลูกหม่อน เลี้ยงไหม ทอผ้า ใช้ในครัวเรือน สำหรับการเรียกขานคนบ้านกู่ว่าเป็นชาวส่วยนั้น ผู้จัดการศูนย์ดิจิทัลชุมชนกล่าวว่า คนบ้านกู่ไม่ใคร่พึงใจในคำเรียกว่า “ส่วย” ต้องการให้เรียกว่า “กูย” มากกว่า (ผู้จัดการศูนย์ดิจิทัลชุมชนตำบลกู่, บทสัมภาษณ์: 2562)

ประเพณีวัฒนธรรม

ประเพณีของเผ่าส่วย ชาวกูย บ้านกู่ มีวัฒนธรรมทางภาษา อาหาร การแต่งกาย ความเชื่อที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ หากพูดถึงภาษาประจำถิ่นที่เผ่าส่วยหรือชาวกูยบ้านกู่ ใช้ในการติดต่อสื่อสารกันนั้น มีอยู่ 2 สำเนียง คือ กูยและกรวย ส่วยอาหารและขนมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวกูยบ้านกู่ คงหนีไม่พ้นขนม “ฮนอมโปม” และอาหาร “ละแวกะตา” ซึ่งอาหารถิ่นนี้ ชาวกูยจะปรุงเฉพาะหลังการเก็บเกี่ยวข้าว ปีละครั้งเท่านั้น ทางด้านความเชื่อชาวกูยยังมีความเชื่อเกี่ยวกับผีบรรพบุรุษ หากคนในครอบครัวมีการเจ็บป่วยเกิดขึ้น ทางครอบครัวจะมีการรักษาด้วยประเพณีการรำ ที่เรียกว่า “การรำแกลมอ” ซึ่งเป็นความเชื่อว่า หากมีการร่ายรำเกิดขึ้นจะช่วยให้ผู้ที่เจ็บป่วยในหมู่บ้านหายจากอาการเจ็บป่วยทันที นอกจากนี้ชาวกูยยังมีวัฒนธรรมการเสี่ยงทาย โดยการนำคางไก่ มาใช้ในการเสี่ยงทางการเกษตร คล้ายกับพิธีพืชมงคลอีกด้วย (ผู้จัดการศูนย์ดิจิทัลชุมชนตำบลกู่, บทสัมภาษณ์: 2562)

การแต่งกาย

ผู้จัดการศูนย์ดิจิทัลชุมชนบ้านกู่ (บทสัมภาษณ์: 2562) ได้อธิบายการแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองของชาติพันธุ์กูย (ส่วย) บ้านกู่ อำเภอปรางค์กู่ จำแนกเป็นหญิงและชาย ดังนี้